Görsel 6.xx’deki tam toplayıcı devresi iki adet 4 bitlik sayıyı toplar. Toplam sonucunda elde oluşursa elde C4 çıkışında görülür.
Görsel 6.xx: Tam toplayıcı devresi
MALZEME LİSTESİ
| Adı | Özelliği | Sembolü | Görünüşü | Miktarı |
| 74LS83 | IC (Entegre) (DIL-16 kılıf) | 1 adet | ||
| Direnç | 330Ω | 13 adet | ||
| LED | Kırmızı | 13 adet | ||
| Anahtar | 3 Pin SPDT Mini On Off Switch | 8 adet |
İŞLEM BASAMAKLARI
- Görsel 6.xx’deki devreyi kurunuz.
- Devreye enerji veriniz.
- Tablo 6.xx’deki giriş bilgilerine göre toplam sonuçlarını yazınız.
DEĞERLENDİRMELER
Tablo 6.Xx: Tam Toplayıcı Devresi
| B4 | B3 | B2 | B1 | A4 | A3 | A2 | A1 | C4 | S4 | S3 | S2 | S1 |
| 0 | 0 | 1 | 1 | 0 | 0 | 0 | 0 | |||||
| 0 | 1 | 0 | 1 | 0 | 0 | 0 | 1 | |||||
| 0 | 1 | 1 | 1 | 1 | 0 | 1 | 0 | |||||
| 1 | 0 | 0 | 0 | 1 | 0 | 1 | 1 | |||||
| 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 0 | 0 |
SORULAR
- Toplama işlemimde elde biti hangi durumda oluşur?
- 5 bitlik sayı 4 bitlik sayının kaç katıdır?
- Yukarıdaki 4 bitlik tam toplayıcı devresi ile oluşabilecek en büyük toplam sonucunun decimal karşılığı kaçtır, işlem yaparak açıklayınız?
- Yarım toplayıcı lojik devresini ve doğruluk tablosunu çiziniz?
- Yarım toplayıcı ile tam toplayıcı arasındaki farkı açıklayınız.
Elde biti, bir toplama işlemi sırasında iki basamaklı sayıların toplanmasından kaynaklanan bir durumdur. Toplanan iki basamaklı sayıdan elde edilen sonuç, bu basamaklardan birinin toplamı 10’dan büyük olduğunda oluşur. Elde biti, daha yüksek basamakta bir birlik olarak ifade edilir ve daha sonra diğer sayılarla toplama işlemine katılır.
5 bitlik bir sayı, 4 bitlik bir sayının kaç katı olduğunu belirlemek için, bit sayılarının oranını hesaplarız:
5 bit / 4 bit = 1 tam sayı ve 1 bit (bölümün kalanı)
Bu, 5 bitlik bir sayının, 4 bitlik bir sayının bir katı olduğunu ve 1 bit fazlası olduğunu gösterir.
4 bitlik tam toplayıcı devresi, dört adet 4-bitlik giriş kabul eder. En büyük toplam sonucu, tüm girişlerin ‘1’ olduğu durumda oluşur:
(1111_2 + 1111_2 = 11110_2)
Bu, ikilik sistemde 15 + 15 = 30’u temsil eder. Yani, 4-bitlik tam toplayıcı devresiyle elde edilebilecek en büyük toplam sonucu 30’dur.
Yarım toplayıcı ve doğruluk tablosu aşağıdaki gibidir:
Yarım Toplayıcı Lojik Devresi:
Yarım toplayıcı, iki tek basamaklı sayının toplamını yapar ve elde ve toplam çıkışlarını verir.
Doğruluk Tablosu:
| A | B | Carry (Eldede) | Sum (Toplam) |
|---|---|---|---|
| 0 | 0 | 0 | 0 |
| 0 | 1 | 0 | 1 |
| 1 | 0 | 0 | 1 |
| 1 | 1 | 1 | 0 |
Yarım toplayıcı ve tam toplayıcı arasındaki temel fark, yarım toplayıcının elde (carry) çıkışını üretememesidir. Yarım toplayıcı sadece iki tek basamaklı sayının toplamını yapabilirken, tam toplayıcı üç giriş alır: iki sayı ve bir önceki basamaktan gelen elde çıkışı. Tam toplayıcı, elde çıkışını da hesaba katarak daha büyük basamaklı sayıların toplamını yapabilir.
No responses yet