Görsel 6.xx’deki tam toplayıcı devresi iki adet 4 bitlik sayıyı toplar. Toplam sonucunda elde oluşursa elde C4 çıkışında görülür.
Görsel 6.xx: Tam toplayıcı devresi
MALZEME LİSTESİ
| Adı | Özelliği | Sembolü | Görünüşü | Miktarı |
| 74LS83 | IC (Entegre) (DIL-16 kılıf) | 1 adet | ||
| Direnç | 330Ω | 13 adet | ||
| LED | Kırmızı | 13 adet | ||
| Anahtar | 3 Pin SPDT Mini On Off Switch | 8 adet |
İŞLEM BASAMAKLARI
- Görsel 6.xx’deki devreyi kurunuz.
- Devreye enerji veriniz.
- Tablo 6.xx’deki giriş bilgilerine göre toplam sonuçlarını yazınız.
DEĞERLENDİRMELER
Tablo 6.Xx: Tam Toplayıcı Devresi
| B4 | B3 | B2 | B1 | A4 | A3 | A2 | A1 | C4 | S4 | S3 | S2 | S1 |
| 0 | 0 | 1 | 1 | 0 | 0 | 0 | 0 | |||||
| 0 | 1 | 0 | 1 | 0 | 0 | 0 | 1 | |||||
| 0 | 1 | 1 | 1 | 1 | 0 | 1 | 0 | |||||
| 1 | 0 | 0 | 0 | 1 | 0 | 1 | 1 | |||||
| 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 0 | 0 |
SORULAR
- Toplama işlemimde elde biti hangi durumda oluşur?
- 5 bitlik sayı 4 bitlik sayının kaç katıdır?
- Yukarıdaki 4 bitlik tam toplayıcı devresi ile oluşabilecek en büyük toplam sonucunun decimal karşılığı kaçtır, işlem yaparak açıklayınız?
- Yarım toplayıcı lojik devresini ve doğruluk tablosunu çiziniz?
- Yarım toplayıcı ile tam toplayıcı arasındaki farkı açıklayınız.
- Toplama işleminde elde (carry) biti, toplamanın sonucunun ilgili basamak için maksimum değeri aştığında oluşur. Örneğin 4 bitlik sayılarda, en büyük değer 1111 binary ya da 15 decimal’dir. Eğer toplanan iki sayının toplamı 16 veya daha fazla olursa, bir üst basamağa 1 taşınması gerekir ve bu durumda elde biti oluşur.
- 5 bitlik bir sayı, 4 bitlik bir sayının 2 katıdır. Çünkü her bir bit sağa eklendikçe sayının değeri 2 katına çıkmaktadır. 4 bit en fazla 2^4=16 değerini temsil ederken, 5 bit 2^5=32 değerine kadar ifade edilebilir.
- 4 bitlik tam toplayıcı devresinde her bir bit 0 veya 1 değerini alabilir. En büyük toplam değeri elde etmek için her iki 4 bitlik girişin de 1111 binary (15 decimal) olması gerekir. Bu durumda toplam 15 + 15 = 30 olur. Ancak 4 bitlik sistemde en fazla 16 temsil edilebildiğinden, sonuç devreye sığmaz ve elde biti 1 olur. Dolayısıyla en büyük temsil edilebilir toplam sonucu 1111 binary ya da 15 decimal’dir.
Yarım toplayıcı ve doğruluk tablosu aşağıdaki gibidir:
Yarım Toplayıcı Lojik Devresi:
Yarım toplayıcı, iki tek basamaklı sayının toplamını yapar ve elde ve toplam çıkışlarını verir.
Doğruluk Tablosu:
| A | B | Carry (Eldede) | Sum (Toplam) |
|---|---|---|---|
| 0 | 0 | 0 | 0 |
| 0 | 1 | 0 | 1 |
| 1 | 0 | 0 | 1 |
| 1 | 1 | 1 | 0 |
Yarım toplayıcı ve tam toplayıcı arasındaki temel fark, yarım toplayıcının elde (carry) çıkışını üretememesidir. Yarım toplayıcı sadece iki tek basamaklı sayının toplamını yapabilirken, tam toplayıcı üç giriş alır: iki sayı ve bir önceki basamaktan gelen elde çıkışı. Tam toplayıcı, elde çıkışını da hesaba katarak daha büyük basamaklı sayıların toplamını yapabilir.
No responses yet