Transistörün iletime geçebilmesi için polarmalandırılması (bacaklarına uygun yönde ve miktarda gerilim verilmesi) gerekir. Görsel 1.1’de B1 butonu açık konumda olduğundan beyz polarması almayan TR1 transistörü kesimdedir. Butona basıldığında yaklaşık 0,7V eşik gerilimine ulaşan beyz polarması transistörü iletime geçirecektir. C-E arası kapalı anahtar gibi davranacak ve rölenin toprak bağlantısı sağlanmış olacaktır. Enerjilenen röle kontakları değiştirecek ve led yanacaktır.
Besleme gerilimi kaç volt olursa olsun beyz gerilimi yaklaşık 0,7V’u aşmayacak kalan gerilim beyz direnci (R1) üzerine düşecektir.

Görsel 1.1: Transistörün anahtar olarak kullanımı
MALZEME LİSTESİ
Adı | Özelliği | Sembolü | Görünüşü | Miktarı |
Transistör | BC237 (TO-92 kılıf) | 1 adet | ||
Röle | İki kutuplu tek konumlu (DPST) | 1 adet | ||
Led | Kırmızı | 1 adet | ||
Direnç | 1k | 1 adet | ||
Direnç | 12k | 1 adet | ||
Buton | Push buton (Başlatma) NO | 1 adet | ||
Diyot | 1N4001 | 1 adet |
İŞLEM BASAMAKLARI
- Görsel 1.1’teki devreyi kurunuz.
- Butonuna basarak devrenin çalışmasını gözlemleyiniz.
- Rölenin bobin uçlarındaki direnci devre bağlantısı olmadan ölçüp Tablo 1.1’e yazınız.
- den kollektör akımını hesaplayınız (Vcc=12V).
- den beyz akımını hesaplayınız ( ).
- den beyz direncini hesaplayınız ( ) . Hesaplanan değerleri Tablo 1.1’ yazınız.
- Görsel 1.1’deki , ve ölçümlerini butonun açık ve kapalı konumlarında ölçerek Tablo 1.2’ye yazınız.
SONUÇ VE DEĞERLENDİRMELER
Tablo1.1: direnci hesaplama
Rb hesaplama | Değer |
Bobin direnci ( ) | |
Tablo1.2: Ölçüm sonuçları
Buton açık | Gerilim (V) | Akım (A) | Buton kapalı | Gerilim (V) | Akım (A) |
– | – | ||||
– | – | ||||
– | – |
SORULAR
- Eşik gerilimi nedir?
- Transistörün doyum ve kesim çalışması nedir?
- Hangi uygulamalarda transistörün doyumda ve kesimde çalışması istenir?
- R1 direncinin değerinin büyük seçilmesinin devreye etkisi ne olur?
- R1 direncinin değerinin küçük seçilmesinin devreye etkisi ne olur?
- Besleme gerilimi 10V olsaydı R1 üzerine düşen gerilim kaç volt olurdu?
- B1 butonu yerine ışık veya sıcaklık sensörü kullanılsaydı devre nasıl çalışırdı?
- Voltmetrede 0.7V üzerinde bir değer okuyorsak transistör için ne söylenebilir?
No responses yet