Amaç: Opampların tersleyen yükselteç devresini kurarak çalışma prensibini kavrar, elde edilen deney sonuçlarını teoriyle karşılaştırmayı bilir.

Giriş: Opamplarda tersleyen ve terslemeyen girişler olmak üzere iki giriş bulunmaktadır. Tersleyen girişinin kullanılarak yapılan yükseltme işlemine tersleyen yükseltme adı verilir. Giriş sinyali ile çıkış sinyali arasında 1800 faz farkı meydana gelir.

 opamp eviren yükselteçopamp eviren yükselteç osilaskop741

Opampların Eviren (Tersleyen) Yükselteç Olarak Kullanılması isis dosyası

Tersleyen yükselteç devresinde, giriş gerilimi eviren girişe (-) uygulanmaktadır. Bu şekilde çıkış gerilimi ile giriş gerilimi arasında 1800 faz farkı meydana gelir. Çıkış gerilimi;

Uç = – ( Rf / Rg ). Ug dir.

Formüldeki (-) işareti, giriş ile çıkış gerilimlerinin ters fazlı olduğunu gösterir.

 

İşlem basamakları:

  1. Devre elemanlarının sağlamlık kontrolünü yapınız.
  2. Bread – Board üzerine devreyi kurunuz.

3.Sinyal generatörünü 1 Vpp (1 KHz)’ e ayarlayıp girişe uygulayınız.

  1. Ölçüm tablosunda verilen Rf direnç değerlerini kullanarak, çıkış gerilimlerini osilaskoptan izleyip çiziniz.
  2. Sinyal generatörünü devreden çıkarınız. Ayarlı güç kaynağını 1 Volt’ a ayarlayıp girişe uygulayınız. Önceki basamakta yapılan işlemleri tekrarlayınız.
  3. Sonuçları ölçüm tablosuna kaydediniz.

 

Ölçüm tablosu:

Rf Ug Ug Faz Farkı
  22 K AC 1 Vpp …… Vpp DC 1V ……… V  
  47 K AC 1 Vpp …… Vpp DC 1V ……… V  
100 K AC 1 Vpp …… Vpp DC 1V ……… V  

 Osilaskop Grafikleri:

 

 

Rf=22 K

Rf=47 K

Rf=100 K

 

 

SORULAR:

1.Devredeki Rf direncinin görevi nedir?

2.Rf direncinin değeri çıkış gerilimini nasıl etkilemektedir?

opamp evirmeyen yükselteçopamp evirmeyen yükselteç osilaskop741

opamp evirmeyen yükselteç isis dosyası

İşlem basamakları:

  1. Devre elemanlarının sağlamlık kontrolünü yapınız.
  2. Bread – Board üzerine devreyi kurunuz.
  3. Sinyal generatörünü 1 Vpp (1 KHz)’ e ayarlayıp girişe uygulayınız.
  4. Ölçüm tablosunda verilen Rf direnç değerlerini kullanarak, çıkış gerilimlerini osilaskoptan izleyip çiziniz.
  5. Sinyal generatörünü devreden çıkarınız. Ayarlı güç kaynağını 1 Volt’ a ayarlayıp girişe uygulayınız. Önceki basamakta yapılan işlemleri tekrarlayınız.
  6. Sonuçları ölçüm tablosuna kaydediniz.

ölçüm tablosu                       :

           
           
           
           

 

 

 

 

 

 

 

 

Osilaskop Grafikleri:

 

 

SORULAR:

1.Devredeki Rf direncinin görevi nedir?

2.Rf direncinin değeri çıkış gerilimini nasıl etkilemektedir?

3-Rf= 10 K, R1= 10 K yapıldığında kazanç ne olur?

AMAÇ: Opamplarlagerilim izleyici devresini kurarak çalışma prensibini kavrar, elde edilen deney sonuçlarını teoriyle karşılaştırmayı bilir.

                         

GİRİŞ:Opamplarla yapılan gerilim izleyicilerde kazanç 1 olduğu için band genişliği oldukça yüksektir. Giriş empedansı çok büyük, çıkış empedansı ise oldukça düşüktür. Devrede Vg=Vç dir. Gerilim izleyici devreler empedans uygunlaştırmak ya da devreleri birbirinden yalıtmak amacıyla kullanılır.

 opamp gerilim izleyici741

opamp gerilim izleyici isis dosyası

Evirmeyen yükselteç devresinde, Rf= 0 ve R1= ∞ yapıldığında gerilim izleyici devresi elde edilir. Çıkış gerilimi;

Uç =  Ug dir.

Görüldüğü gibi giriş gerilimi, çıkış gerilimi ile aynı genlik ve faza sahiptir. Devrenin giriş direnci büyük ve çıkış direnci küçüktür. Bundan dolayı empedans uygunlaştırmak amacıyla kullanılırlar.

 

DENEYİN YAPILIŞI:

  1. Devre elemanlarının sağlamlık kontrolünü yapınız.
  2. Bread – Board üzerine devreyi kurunuz.
  3. Sinyal generatörünü ile ölçüm tablosunda verilen giriş gerilimlerini uygulayınız.Çıkış gerilimlerini osilaskoptan inceleyip çiziniz.
  4. Sinyal generatörünü devreden çıkarınız. Ayarlı güç kaynağı ile ölçüm tablosunda verilen giriş gerilimlerini uygulayınız. Çıkış gerilimlerini osilaskoptan izleyip çiziniz.
  5. Sonuçları ölçüm tablosuna kaydediniz.

 

ÖLÇÜM TABLOSU:

Ug Ug Faz Farkı
AC 1 Vpp …… Vpp DC 1V ……… V  
AC 2 Vpp …… Vpp DC 2V ……… V  
AC 3 Vpp …… Vpp DC 3V ……… V  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Osilaskop Grafikleri  :

 

SORULAR        :

1.Gerilim izleyici devresinin giriş gerilimi maksimum kaç volt olabilir? Neden?

AMAÇ: Opampla yapılan toplama devresinin yapısını ve çalışmasını bilir.

 

GİRİŞ:Toplayıcı devrenin yapımında eviren yükselteç devresi temel alınmıştır. Eviren giriş uçlarına bağlanan giriş sinyallerinin toplamı 180 0 faz farklı ve kazanca bağlı olarak çıkıştan alınır.Toplama devresinde giriş sayısı istenildiği kadar arttırılabilir. Herhangi bir sınırlama yoktur.

opamp toplayıcı 

741

opamp toplayıcı isis dosyası

Toplama devresinin genel formülü;

Uç= – [(Rf/R1).Vg1 + (Rf/R2). Vg2]

Devrede Rf= R1= R2 olduğundan çıkış gerilimi;

Uç =  -(Ug1+Ug2) dir.

Zener diyot, Ug1 girişine sabit bir gerilim uygulamak amacıyla kullanılmıştır. Ug1 giriş ucunda, zener gerilimi olan 3 V bulunmaktadır. Ug2 giriş gerilimi, ayarlı güç kaynağı ile uygulanabileceği gibi, +12 V ile şase arasına bağlanacak bir potansiyometre ile de uygulanabilir.

 

İŞLEM BASAMAKLARI:

  1. Devre elemanlarının sağlamlık kontrolünü yapınız.
  2. Bread – Board üzerine devreyi kurunuz.

3.Ayarlı güç kaynağı ile ölçüm tablosunda verilen Ug2 gerilimlerini uygulayarak çıkış gerilimlerini osilaskoptan izleyerek çiziniz.

  1. Sonuçları ölçüm tablosuna kaydediniz.

 

ÖLÇÜM TABLOSU                  :

 

Ug1 Ug2 Faz Farkı
DC 5 V DC 1V ……… V  
DC 5 V DC 2V ……… V  
DC 5 V DC 3V ……… V  
DC 5 V DC 4V ……… V  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Osilaskop Grafikleri              :

 

 

 

 

 

SORULAR:

1.Ug2 gerilimi 12 V yapılırsa çıkış geriliminin değeri ne olu? Neden?

2.Devredeki Rf direnci 15 K yapılırsa çıkış geriliminin değeri değişir mi? Neden?

 

AMAÇ:Opampla yapılan çıkarma devresinin yapısını ve çalışmasını bilir.

GİRİŞ:Çıkarma devresi olarak da isimlendirebileceğimiz fark devresi, (+) ve (-) girişlerine uygulanan sinyallerin farkını alır, çıkarma işlemini yapar.

 opamp fark alıcı741

opamp fark alıcı isis dosyası

 

Fark yükseltici devresi, girişlerine uygulanan iki gerilimin farkını alır. Devrede Rf=R1=R2=R4 olduğundan çıkış gerilimi;

Uç = Ug2-Ug1dir.

Zener diyot, Ug1 girişine sabit bir gerilim uygulamak amacıyla kullanılmıştır. Ug1 giriş ucunda, zener gerilimi olan 3 V bulunmaktadır. Ug2 giriş gerilimi, ayarlı güç kaynağı ile uygulanabileceği gibi, +12 V ile şase arasına bağlanacak bir potansiyometre ile de uygulanabilir.

 

İŞLEM BASAMAKLARI:

  1. Devre elemanlarının sağlamlık kontrolünü yapınız.
  2. Bread – Board üzerine devreyi kurunuz.
  3. Ayarlı güç kaynağı ile ölçüm tablosunda verilen Ug2 gerilimlerini uygulayarak çıkış gerilimlerini osilaskoptan izleyerek çiziniz.
  4. Sonuçları ölçüm tablosuna kaydediniz.

 ÖLÇÜM TABLOSU:

 

Ug1 Ug2
DC 5 V DC 2V ……… V
DC 5 V DC 3V ……… V
DC 5 V DC 5V ……… V
DC 5 V DC 12V ……… V

 

 Osilaskop Grafikleri              : 

SORULAR:

  1. Ug2 gerilimi 18 V yapılırsa çıkış geriliminin değeri ne olur? Neden?

AMAÇ: Opampla yapılan karşılaştırıcı devresinin yapısını ve çalışmasını bilir.

GİRİŞ:Karşılaştırıcı (Komparatör) devresinde opampın girişlerinden birisi referans olarak kabul edilir. Diğerine giriş gerilimi uygulanır. Geri besleme direnci kullanılmadığı için kazanç maksimumdur. Girişin referanstan büyük veya küçük olmasına göre çıkıştan + max. ya da– max. gerilim alınır. Opampın besleme gerilimi +/- 12 V kullanıldığı için çıkıştan yaklaşık olarak +/-10 V alınır.opamp karsilastirici741

Eviren girişe referans olarak zener diyot üzerinden 6 Volt uygulanmıştır. Ug 6 volttan büyük olduğunda çıkış +, Ug 6 volttan küçük olduğunda çıkış – olacaktır. Giriş ile referans arasındaki fark çok küçük dahi olsa çıkışta değişiklik hissedilir. Besleme gerilimi 12 Volt olduğundan R1 ve pot birbirine eşit olduğunda Ug=6 V olur. Potun değeri 47 K’ nın altına düştüğünde Ug<Uref olur. Potun değeri 47 K’ dan büyük olduğunda Ug>Uref olur.

Eğer eviren (-) giriş referans olarak kullanılırsa,

Ug>Uref olursa Uç + 10 V                     

     Ug<Uref olursa Uç – 10 V

Eğer evirmeyen (+) giriş referans olarak kullanılırsa,

     Ug>Uref olursa Uç – 10 V

     Ug<Uref olursa Uç + 10 V

 

 

İŞLEM BASAMAKLARI:

  1. Devre elemanlarının sağlamlık kontrolünü yapınız.
  2. Bread – Board üzerine devreyi kurunuz.

3.Sırasıyla 4, 5, 6, 7, 8 volt girişe uygulayınız.

Ug Uref
DC 4 V DC 6V ……… V
DC 5 V DC 6V ……… V
DC 6 V DC 6V ……… V
DC 7 V DC 6V ……… V
DC 8 V DC 6V ……… V
  1. Potansiyometreyi ayarlamak suretiyle çıkışın hangi giriş değerlerinden itibaren değişim gösterdiğini bulunuz.
  2. Sonuçları ölçüm tablosuna kaydediniz.

ÖLÇÜM TABLOSU:

 

 

SORULAR:

1.Karşılaştırıcı devre nerelerde kullanılabilir?

opamp karsilastirici ısıs dosyası

100 watt amplifikatör

 100w baskı devre  100w üst  100w üst2

TDA7294 ARES DOSYASI

100 watt isis ve ares

Malzeme Listesi

  • TDA 7294 + Soğutucu
  • 330Ω
  • 2x22kΩ
  • 7,52kΩ
  • 10kΩ
  • 3x100nf
  • 2x10uf
  • 2x22uf
  • 470nf
  • 2×2’li PCB klemens
  • 3’lü PCB klemens
  • 2x1N4007
  • 5cmx5cm bakır plaket
  • C5 karbon kağıdı

 

Çift kanal yapmak isteyenler için:

100wstereo

 

TDA7294_Stereo ARES DOSYASI

7294 Datasheet

GÜÇ KAYNAĞI DEVRESİ

simetrik doğrultmac üst görünüş simetrik doğrultmac üst görünüşsimetrik doğrultmac baskı devresimetrik doğrultmac 3d

 

SİMETRİK DOĞRULTMAC DEVRESİ ARES DOSYASI

GÜÇ KAYNAĞI MALZEME LİSTESİ

  • 330KΩ
  • 2x1000uf/35V
  • 6A köprü diyot
  • 2x 3’lü PCB klemens

Yardımcı Resimler

 

stereo jack

2 kanallı hoparlör filtresi3 kanallı hoparlör filtresiwinampeq

120w hifi amp

2x40wTDA8571J

Malzeme Listesi:

  • TDA 8571 + soğutucu
  • 100nf
  • 4x470nf
  • 10KΩ stereo pot
  • 5×2′li PCB klemens
  • Stereo jack yuvası (kulaklık girişi)
  • Çift taraflı Stereo jack kablosu
  • 5cmx10cm plaket

 

 

tda8571j 4x40watt ares dosyası

Açıklamalar

1)      PCB klemensler besleme girişi ve hoparlör çıkışları için kullanılacaktır.

2)      Stereo jack yuvası sinyal girişi için kullanılacaktır.

3)      İki kanal ses ayarı için stereo potansiyometre kullanılacaktır.

İşlem Basamakları

1)      Devre elemanlarının sağlamlık kontrolünü yapınız.

2)      Devre elemanlarının boyutuna göre en uygun baskı devreyi çiziniz.

3)      Elemanların yerleşimini yapıp  TDA 8571 için soğutucu bağlayınız.

4)      Stereo kablonun bir ucunu stereo jack yuvasına diğer ucunu sinyal kaynağına (bilgisayar , cep telefonu, mp3 player vb… ) bağlayınız.

5)      Çıkışa hoparlör bağlayıp besleme girişine +12v verip devreyi test ediniz.

6)      Devreyi düzgün bir şekilde kutulayınız.

TDA1554Q

Malzeme Listesi:

  • TDA 1554Q + soğutucu
  • 39KΩ
  • 10KΩ stereo pot
  • 2x10nf
  • 100nf
  • 2x10uf
  • 47uf
  • 100uf
  • 2200uf
  • 3×2’li PCB klemens
  • Stereo jack yuvası
  • Çift taraflı Stereo jack kablosu
  • 10cmx10cm plaket

Açıklamalar

1)      PCB klemensler besleme girişi ve hoparlör çıkışları için kullanılacaktır.

2)      Stereo jack yuvası sinyal girişi için kullanılacaktır.

3)      İki kanal ses ayarı için stereo potansiyometre kullanılacaktır.

İşlem Basamakları

1)      Devre elemanlarının sağlamlık kontrolünü yapınız.

2)      Devre elemanlarının boyutuna göre en uygun baskı devreyi çiziniz.

3)      Elemanların yerleşimini yapıp  TDA 1554 için soğutucu bağlayınız.

4)      Stereo kablonun bir ucunu stereo jack yuvasına diğer ucunu sinyal kaynağına (bilgisayar , cep telefonu, mp3 player vb… ) bağlayınız.

5)      Çıkışa hoparlör bağlayıp besleme girişine +12v verip devreyi test ediniz.

6)      Devreyi düzgün bir şekilde kutulayınız.

4 girişli mikser   741

4 girişli mikser ares alt görünüş4 girişli mikser ares 2 üst görünüş

 Malzeme Listesi:

  • 741 ve soket
  • 470kΩ
  • 2×8,2kΩ
  • 4x220kΩ
  • 5kΩ pot
  • 4x220kΩ pot
  • 4x100nf
  • 2x100uf
  • 10uf
  • 5x2li PCB klemens
  • Mono jak yuvası (Gitar)
  • Stereo jak yuvası (Kulaklık)
  • 10cmx10cm plaket

4-girişli-mikser isis ve ares dosyası

TON KONTROL (BAS-TİZ-VOLUME) DEVRESİ

741

TON KONTROL (BAS-TİZ-VOLUME) DEVRESİ ARESton kontrol (bas-tİz-volume) devresİ Üst gÖrÜnÜŞ

Malzeme listesi:

  • 741 + soket
  • 2 x 2’li PCB klemens
  • 3 x 100k pot
  • 3 x 10k
  • 33k
  • 22k
  • 47k
  • 68k
  • 1uf
  • 47uf

4 x 3,3nf

TON KONTROL (BAS-TİZ-VOLUME) DEVRESİ ARES VE ISIS

 

gaz sensörü (karşılaştırıcı uygulaması)

 

MQ-4_pic741Lm7805-pinout-diagram

Malzeme listesi:

  • MQ-4 gaz sensörü
  • 7805
  • 741+soket
  • Buzzer
  • BC338
  • 5.6V Zener
  • 50KΩ pot
  • 330Ω
  • 2x1KΩ
  • 2.2KΩ
  • 27KΩ
  • 2x100nf/25V
  • Led kırmızı
  • Led yeşil
  • 3’lü pcb klemens

GAZ SENSÖR devresi alt görünüşGAZ SENSÖR devresi üst görünüş

gas sensor isis dosyası

GAZ SENSÖR DEVRESİ ares

EVİRMEYEN YÜKSELTEÇ UYGULAMASI (SES YÜKSELTEÇ DEVRESİ 10W)

7412n 3055 kılıfEVİRMEYEN YÜKSELTEÇ UYGULAMASI (SES YÜKSELTEÇ DEVRESİ 10W) aresEVİRMEYEN YÜKSELTEÇ UYGULAMASI (SES YÜKSELTEÇ DEVRESİ 10W) ares

Malzeme Listesi:

  • 741 + soket
  • 2N3055
  • 3x 100kΩ
  • 2x 330kΩ
  • 1kΩ
  • 4,7kΩ
  • 22Ω 5W
  • 330nf
  • 100nf
  • 1000uf/25V
  • 2’li PCB klemens
  • Stereo jack yuvası

EVİRMEYEN YÜKSELTEÇ UYGULAMASI (SES YÜKSELTEÇ DEVRESİ 10W) ares ve isis dosyası

SES YÜKSELTEÇ DEVRESİ 10W ares