Görsel 4.16’daki devrede R4 ve R5 dirençleri kazancı belirlerken R1-C1-R2 alçak geçiren filtreyi (1 KHz altı), C2-R3-C3 de yüksek geçiren filtreyi (1 KHz üstü) oluşturmaktadır. Yaklaşık 1 KHz’de kazanç sıfıra yakındır. Eleman değerleri değiştirilerek istenilen frekanslar bastırılır.
Görsel 4.16: Bant durduran filtredevresi
MALZEME LİSTESİ
| Adı | Özelliği | Sembolü | Görünüşü | Miktarı |
| Opamp | 741(DIL-08 kılıf) | 1 adet | ||
| Direnç | 560 | 1 adet | ||
| Direnç | 1kΩ | 1 adet | ||
| Direnç | 2,2kΩ | 2 adet | ||
| Direnç | 10kΩ | 1 adet | ||
| Kondansatör | 150nf/16V | 1 adet | ||
| Kondansatör | 100nf/16V | 4 adet |
İŞLEM BASAMAKLARI
- Görsel 4.16’daki devreyi kurunuz.
- Sinyal jeneratörünü Görsel 4.16’daki gibi bağlayınız. Osiloskobu Vç noktasına bağlayınız.
- Sinyal jeneratöründen 1 Vpp 10 Hz’lik sinyal uygulayınız
- Osiloskopta çıkış sinyalinin genliğini ölçüp Tablo 4.14’e yazınız, çıkış sinyalini ayrılan yere çiziniz.
- Sırasıyla 100 Hz, 1 KHz, 10 KHz’lik sinyallerle işlemleri tekrarlayıp sonuçları Tablo 4.14’e yazınız. 1 KHz ve 10 KHz için çıkış sinyallerini ayrılan yere çiziniz.
DEĞERLENDİRMELER
Tablo 4.15: Bant durduran filtredevresi
| Frekans | Vç |
| 10 Hz | |
| 100 Hz | |
| 1 KHz | |
| 10 KHz |
SORULAR
- Devrenin kesim frekansını (fc) hesaplayınız.
- Devre hangi frekansta düşük kazanç sağlamaktadır?
Kesim frekansını hesaplamak için kullanılabilecek bir formül yoktur, çünkü bant durduran filtrelerin kesim frekansı genellikle tasarım özelliklerine ve bileşenlere bağlı olarak belirlenir. Fakat birkaç formül ve denklem vardır ki bunlar genellikle bileşenlerin değerlerini belirleme aşamasında kullanılır.
Birinci dereceden bir bant durduran filtre (örneğin, pasif bir RC filtre) için, kesim frekansı genellikle şu formülle belirlenebilir:
[ fc = \frac{1}{2 \pi RC} ]
Burada:
- (fc), kesim frekansı (cutoff frequency),
- (R), direnç değeri,
- (C), kapasitör değeri.
Düşük kazanç sağlanan frekans, genellikle kesim frekansının yakınında olur. Filtrenin üzerinde düşük kazanç sağladığı frekans aralığı, filtre tipine, tasarım özelliklerine ve bileşen değerlerine bağlı olarak değişebilir. Örneğin, genellikle bant durduran filtrelerin kesim frekansından birkaç frekans dekadı öncesinde ve sonrasında düşük kazanç sağladıkları görülebilir.
Kesim frekansını ve düşük kazanç sağlanan frekans aralığını daha kesin bir şekilde belirlemek için, filtrenin tam olarak hangi tip olduğunu (örneğin, pasif RC filtre mi, aktif bir filtre mi?) ve bileşen değerlerini bilmem gerekiyor. Bu bilgilere sahipseniz, daha spesifik bir şekilde yardımcı olabilirim.
No responses yet