Görsel 1.1’deki devrede S1 anahtarı kapatılır. Ardından B1 butonuna basılır. Gate tetiklemesi alan tristör iletime geçer ve led yanar. Tristörü kesime götürmek için tristörün A-K uçlarına paralel bağlı B2 butonuna basılır. Tristör kesime gider ancak elimizi butondan çekene kadar buton üzerinden toprak bağlantısı alan led yanmaya devam edecektir. Elimizi butondan çektiğimiz zaman led de sönecektir.
Görsel 1.1’deki devrede S2 anahtarı kapatılır. Ardından B3 butonuna basılır. Gate tetiklemesi alan tristör iletime geçer ve led yanar. C1 kaynak gerilimine şarj olur. B4 butonuna basıldığı anda tristör kesime gider. Led’in toprak bağlantısı kalmadığından Led de aynı anda kesime gider.
Görsel 1.1: Tristörün seri anahtar ve paralel butonla durdurulması
Görsel 1.2: Tristörün kapasitif anahtarla durdurulması
MALZEME LİSTESİ
| Adı | Özelliği | Sembolü | Görünüşü | Miktarı |
| Tristör | BT151 (TO-220 kılıf) | 1 adet | ||
| Direnç | 1k | 1 adet | ||
| Direnç | 4,7k | 1 adet | ||
| Direnç | 10k | |||
| Kondansatör | 4.7uf/16V | 1 adet | ||
| Led | Kırmızı | 1 adet | ||
| Buton | Push buton | 2 adet | ||
| Anahtar | 3 Pin SPDT Mini On Off Switch | 1 adet |
İŞLEM BASAMAKLARI
- Görsel 1.1’deki devreyi kurunuz.
- Aşağıdaki işlemlerde Led’in durumunu Tablo 1.1’e yazınız.
- S1 ve B1 açık iken devreye enerji uygulayınız.
- S1 açık iken, B1’e basınız.
- S1 kapalıyken B1’e basınız.
- S1 ve B1 açık iken B2’ye basılı tutunuz.
- B2’den elinizi çekiniz.
- Görsel 1.2’deki devreyi kurunuz.
- Aşağıdaki işlemlerde Led’in durumunu Tablo 1.2’e yazınız.
- S2 ve B3 açık iken devreye enerji uygulayınız.
- S2açık iken, B3’e basınız.
- S2 kapalıyken B3’e basınız.
- S2 ve B3 açık iken B4’ye basınız.
SONUÇ VE DEĞERLENDİRMELER
Tablo1.1: Tristörün seri anahtar ve paralel butonla durdurma
| Adım | S1 | B1 | B2 | LED’in Durumu (yanık / sönük) |
| 1. | Açık | Açık | Açık | |
| 2. | Kapalı | Açık | Açık | |
| 3. | Kapalı | Kapalı | Açık | |
| 4. | Açık | Açık | Kapalı | |
| 5. | Açık | Açık | Açık |
Tablo1.2: Tristörün kapasitif anahtarla durdurma
| Adım | S2 | B3 | B4 | LED’in Durumu (yanık / sönük) |
| 1. | Açık | Açık | Açık | |
| 2. | Kapalı | Açık | Açık | |
| 3. | Kapalı | Kapalı | Açık | |
| 4. | Açık | Açık | Kapalı | |
| 5. | Açık | Açık | Açık |
SORULAR
- Paralel butonla kapasitif durdurma arasındaki fark nedir?
- Görsel 1.1 de ki devrede Tristör iletime gittikten sonra kesime gitmiyorsa hangi elemanlar arızalı olabilir.
Görsel 1.1’de seri anahtarla (S1) ve paralel butonla (B2) durdurma yöntemi görülmektedir:
- Tristör iletime geçtikten sonra kesime gitmesi için paralel bağlı B2 butonuna basılmalıdır. Bu butonla anot-katot kısa devre yapılarak tristör kesime gidecektir.
- Ancak B2’ye basılı tutulduğu sürece LED yanmaya devam edecektir, çünkü toprak bağlantısı kesilmemektedir.
- Butondan el çekildiğinde LED de sönecektir.
Görsel 1.2’de kapasitif anahtarla durdurma yöntemi görülmektedir:
- Tristör iletime geçtikten sonra B4 butonuna basıldığında, C1 kondansatörü tristörün gate’ine ters polarize olacak şekilde bağlanır.
- Böylece tristör kesime gider ve LED de anında sönecektir.
Paralel butonla durdurma ve kapasitif durdurma arasındaki temel fark, kapasitif durdurma yönteminde LED’in durdurma anında hemen sönmesidir. Paralel buton durumunda ise LED’in yanıp sönmesi butondan elin çekilmesine bağlıdır.
Görsel 1.1’deki devrede tristör iletime geçtikten sonra kesime gitmiyorsa, muhtemel arıza kaynakları şunlar olabilir:
- B2 butonunun arızalı olması
- Tristörün kendisinin arızalı olması
- R1 veya R2 dirençlerinden birinin kopuk olması
- Güç kaynağının yeterli olmaması
Bu elemanlar sırasıyla kontrol edilerek, arızalı parça tespit edilip değiştirilmelidir.
No responses yet