Görsel 1.1’deki devrede C1 kondansatörü R1 ve potansiyometre üzerinden şarj olmaktadır. C1 gerilimi (B noktası) diyak tetikleme gerilimine ulaştığında gate polarması alan triyak iletime geçecek ve lamba yanacaktır. C1 kondansatörünün diyağın tetikleme gerilimine ulaşma süresi potansiyometre ile ayarlanarak faz kaydırma gerçekleştirilmektedir. Triyak ve diyak AC sinyalin her iki alternansında da iletime geçebilmektedir. Diyağın iletime geçme gerilimi kesime gitme gerilimden fazladır.
Görsel 1.1: Triyak’lı dimmer devresi
MALZEME LİSTESİ
| Adı | Özelliği | Sembolü | Görünüşü | Miktarı |
| Triyak | BT136 (TO-220 kılıf) | 1 adet | ||
| Diyak | DB3 DO-35 | 1 adet | ||
| Direnç | 4,7k | 1 adet | ||
| Potansiyometre | 500k | 1 adet | ||
| Kondansatör | 100nf/400V | 1 adet | ||
| Lamba | 12V | 1 adet |
İŞLEM BASAMAKLARI
- Görsel 1.1’teki devreyi kurunuz.
- Devrede yüksek gerilim ve akım olduğundan devreye sadece öğretmeniniz enerji vermelidir.
- Potansiyometrenin orta ucunu A ve B konumlarına alarak devrenin çalışmasını gözlemleyiniz.
- Ampermetre ve voltmetreyi Görsel 1.1’deki şekilde bağlayınız.
- Potansiyometrenin orta ucu A ve B konumlarındayken ampermetre ve voltmetreden ölçülen değerleri Tablo 1.1’e yazınız.
SONUÇ VE DEĞERLENDİRMELER
Tablo1.1: Akım ve gerilim ölçme
| Potansiyometre | Ampermetre | Voltmetre |
| Pot A noktasında | ||
| Pot B noktasında |
SORULAR
- Devrede diyak olmasaydı (kısa devre olsaydı) devrenin çalışması nasıl olurdu?
- Dimmer devresi hangi tip lambalarda kullanılır?
Diyak veya DIAC (diyot aktive edilen triyak) devrelerde genellikle triyak anahtarlama işlemi için kullanılır. Diyak, belirli bir voltaj eşiğine ulaşıldığında tetiklenen bir yarı iletken cihazdır. Eğer devrede diyak olmasaydı veya kısa devre olsaydı, triyak devrenin doğru şekilde çalışmasını engelleyebilir veya devreyi çalıştıramayabilir.
Triyak, genellikle diyak tarafından tetiklenir. Diyak, triyak üzerindeki tetikleme gerilimine ulaşıldığında triyak üzerinden akım geçişine izin verir. Eğer diyak olmazsa veya kısa devre olursa, triyak tetiklenemez ve devre düzgün şekilde çalışmaz.
Dimmer devreleri genellikle aydınlatma lambalarında kullanılır. Özellikle, evlerde veya ticari alanlarda ışık şiddetini ayarlamak için kullanılan lambalar, dimmer devreleriyle kontrol edilebilir. Örneğin, akkor ampuller, floresan lambalar veya LED aydınlatma sistemleri gibi çeşitli tip lambalar dimmer devreleriyle uyumlu olabilir ve ışık şiddetini ayarlamak için kullanılabilir.
No responses yet