NTC’li sıcaklıkta çalışan devre

Görsel 2.1’deki devrede NTC ve potansiyometre gerilim bölücü direnç olarak çalışmaktadır.  Oda sıcaklığında (yaklaşık 25 °C) NTC’nin direnci yaklaşık 8k-10k’dır. Oda sıcaklığında 0,7 V’luk pozitif polarmasını NTC üzerinden alamayan transistörün beyz ucu transistörü kesimde tutar ve LED sönük kalır. NTC ısıltıldığında (100 °C’de 1k’nın altına düşer.) beyz polarması alan transistör iletime geçer ve LED yanar. İletime geçme sıcaklığı potansiyometre ile ayarlanabilir.

Görsel 2.1: NTC’li sıcaklıkta çalışan devre

                MALZEME LİSTESİ

                İŞLEM BASAMAKLARI

1. NTC’nin devreye bağlantısını yapmadan önce oda sıcaklığında ve ısıtıldığında (Havya kullanılabilir.) direncini ölçüp Tablo 2.1’e yazınız.
2. Görsel 2.2’deki devreyi kurunuz.
3. Devreye enerji veriniz. LED’in oda sıcaklığında ve ısıtıldığında verdiği en iyi tepkiyi (veya referans sıcaklığını) potansiyometre ile ayarlayınız.
4. Voltmetreyi transistörün beyz ucuna (B noktasına) bağlayınız.
5. LED’in durumunu ve voltmetreyle ölçülen değeri Tablo 2.1’e yazınız.
6. NTC’yi havya ile ısıtınız.
7. LED’in durumunu ve voltmetreyle ölçülen değeri Tablo 2.1’e yazınız.
8. NTC ile potansiyometreyi yer değiştiriniz. Potansiyometrenin değerini 100k yaparak devrenin şemasını yeniden çiziniz.
9. Çizdiğiniz devreyi kurup çalışmasındaki değişimi gözlemleyiniz.

                DEĞERLENDİRMELER

Tablo 2.1: NTC Devresi Ölçümleri

                SORULAR

1. LED’in NTC ısıtıldığında sönmesi için devrede nasıl değişiklik yapmak gerekir?
2. NTC’nin sıcaklık direnç değişimi doğrusal mıdır? Araştırınız.
3. NTC’nin sağlamlık kontrolü nasıl yapılır, kısaca açıklayınız.

LED’in NTC (Negatif Sıcaklık Katsayılı) bir termistörle ısıtıldığında sönmesini sağlamak, devrede birkaç değişiklik gerektirebilir:

1. NTC’nin LED’i Koruyacak Değerde Olması: NTC’nin direnç değeri yüksek sıcaklıkta düşer. LED’in sönmesi isteniyorsa, NTC’nin bu sıcaklığa ulaşana kadar LED’e bağlı olması gereken voltajı düşürmek için devre ayarlanabilir.
2. NTC’nin Devre Konumu ve Bağlantıları: NTC, LED’in güç beslemesine bağlıysa, yüksek sıcaklıkta direnci düşerek LED’e beslenen gerilimi azaltabilir. Böylece, LED yeterince düşük bir gerilimde sönme eğilimi gösterebilir.

NTC’nin sıcaklık direnç değişimi genellikle doğrusal değildir. Genellikle, NTC’nin sıcaklıkla ters orantılı olarak direnci azalır; yani sıcaklık arttıkça direnç düşer. Ancak, bu değişim tam olarak doğrusal değildir ve NTC’nin üretimine, kullanım koşullarına ve spesifik modeline bağlı olarak farklılık gösterebilir. NTC’lerin sıcaklık direnç değişimini açıklamak için Steinhart-Hart denklemi gibi karmaşık matematiksel modeller kullanılır.

NTC’nin sağlamlık kontrolü, genellikle direnç değerinin belirli bir sıcaklık aralığında nasıl değiştiğini anlamak için yapılır. Bunun için bir multimetre veya özel direnç ölçüm cihazları kullanılır. NTC’nin belirli sıcaklık aralıklarında direnç değerlerini ölçerek, üreticinin verdiği teknik verilere göre NTC’nin sağlıklı olup olmadığı tespit edilir. Bu testler genellikle NTC’nin belirli sıcaklık aralıklarında doğru direnç değerlerini gösterip göstermediğini kontrol etmek için yapılır.