Amaç: Tristörü DC’de Tetikler
Görsel 1.1’deki devrede S1 anahtarı kapatılır. Ardından B1 butonuna basıp elimizi çektiğimizde gate tetiklemesi alan tristör iletime geçer ve led yanar. Tristörün bir kere tetiklenmesi iletimde kalması için yeterlidir. Tristörü kesime götürmek için S1 anahtarı açılır.
Görsel 1.1: Tristörün DC’de Tetiklenmesi
MALZEME LİSTESİ
| Adı | Özelliği | Sembolü | Görünüşü | Miktarı |
| Tristör | BT151 (TO-220 kılıf) | 1 adet | ||
| Direnç | 1k | 1 adet | ||
| Direnç | 4,7k | 1 adet | ||
| Led | Kırmızı | 1 adet | ||
| Buton | Push buton | 1 adet | ||
| Anahtar | 3 Pin SPDT Mini On Off Switch | 1 adet |
İŞLEM BASAMAKLARI
- Görsel 1.1’teki devreyi kurunuz.
- Aşağıdaki işlemlerde Led’in durumunu Tablo 1.1’e yazınız.
- S1 ve B1 açık iken devreye enerji uygulayınız.
- S1 açık iken, B1’e basınız. V1 ve V2 değerlerini ölçüp Tablo 1.2’ye yazınız.
- S1 kapalıyken B1’e basınız. V1 ve V2 değerlerini ölçüp Tablo 1.2’ye yazınız.
- S1 anahtarını açınız.
SONUÇ VE DEĞERLENDİRMELER
Tablo1.1: Tristör tetikleme
| S1 | B1 | LED’in Durumu |
| Açık | Açık | |
| Kapalı | Açık | |
| Kapalı | Kapalı |
Tablo1.2: Gerilim ölçme
| LED’in Durumu | V1 | V2 |
| Led sönük | ||
| Led yanık |
SORULAR
- Tristör ile transistörün iletime geçmesindeki fark nedir?
- S1 kapalıyken B1 butonuna birçok kez basınız. Tristör nasıl tepki vermektedir?
- Devre çalıştırıldığında Led ışık vermiyorsa sırası ile arıza aramak için ölçüm noktaları ve elemanları neler olmalıdır? Sırası ile yazınız.
- Tristör ile transistörün iletime geçmesindeki temel fark şudur: Tristör bir kez gate’inden tetiklendiğinde (iletim başladığında) bu iletim sürekli devam eder. Transistörde ise baz akımı sürdüğü sürece iletim devam eder, baz akımı kesildiğinde iletim durur.
- S1 kapalı iken B1 butonuna defalarca basılsa bile tristör tek bir tetikleme ile iletime geçecek ve iletimde kalacaktır. Tekrar tetiklemeler iletimi etkilemez. Tristörü kesime götürmek için S1 anahtarını açmak gerekir.
- Eğer devre çalıştırıldığında led ışık vermiyorsa, arıza arama sırası şöyle olmalıdır:
a) Güç kaynağı kontrolü (12V gerilimin varlığı)
b) S1 anahtarının kontrolü
c) R2 direncinin kontrolü
d) Tristörün anot-katot gerilim düşümünün kontrolü
e) Tristörün gate’ine B1 butonuyla tetikleme yapılması
f) R1 direncinin kontrolü
g) Led’in kontrolü
Bu sırayla ölçümler yapılarak, sorunlu eleman tespit edilmeye çalışılır. Gerekirse elemanlar değiştirilir.
Bu tür devrelerde tristör anahtarlama elemanı olarak kullanılır. Bir kez tetiklendiğinde iletimde kalması, birçok güç kontrol devresi için idealdir. Ancak tristörün kesime gitmesi için anot-katot akımının sıfırlanması gerekir. Bu yüzden tristör devresine seri bir anahtar konulmuştur.
No responses yet